Aanleg fietssnelweg Genk - As
Het provinciebestuur stelde in het voorjaar van 2024 aannemer Willemen Infra aan voor de realisatie van de eerste fase van de fietssnelweg F75 Kolenspoor. In deze eerste fase wordt de fietssnelweg aangelegd vanop de Mercuriuslaan in Genk tot aan het station van As. Het tracé is 12 km lang. Met dit tracé wordt een belangrijke missing link weggewerkt en ontstaat er een functionele fietsverbinding tussen het Maasland en Midden-Limburg. Studiebureau Sweco begeleidt het project samen met de provinciale afdeling Mobiliteit.
Aandacht voor de functionele fietser
Fietssnelwegen zijn vooral bedoeld voor de functionele fietser. Dankzij fietssnelwegen kunnen fietsers zich op een snelle, comfortabele en veilige manier verplaatsen, bijvoorbeeld voor woon-werkverkeer of woon-schoolverkeer. De fietssnelweg F75 zal de functionele ontsluiting binnen Midden-Limburg flink versterken, maar de fietssnelweg zal ook een prominente rol opnemen als verbindingsweg tussen andere bestaande fietssnelwegen. Zo sluit de F75 vanuit Midden-Limburg onder meer aan op de F76 richting Tongeren, de F74 richting het noorden van Limburg enerzijds en Hasselt anderzijds en de F78 in het Maasland.
De fietssnelweg F75 Kolenspoor tracé Genk-As zal uitgevoerd worden in een asfaltverharding. Het tweerichtingsfietspad volgt de voormalige treinzate van het vroegere kolenspoor. Over het hele traject zal het fietspad 4 meter breed zijn. De kruisingen van het fietspad met bestaande wegenis worden veilig heringericht, vooral met een lichtenregeling. Ter hoogte van de kruising met de drukke Hengelhoefstraat in industriezone Genk-Noord wordt een unieke fietstunnel voorzien.
Ecologische inpassing van de fietssnelweg
Bij de ontwikkeling van de fietssnelweg gaat er bijzondere aandacht naar de ecologische inpassing in het omgevende landschap. De fietssnelweg Kolenspoor is in totaal zo’n 77 km lang. De fietssnelweg passeert heel wat ecologisch waardevolle gebieden. Het opzet is om die ecologische waarde zoveel mogelijk te behouden én te versterken. Als open lijnvormend element in het landschap bieden de fietssnelweg en zijn directe omgeving heel wat kansen voor onder meer de migratie van dieren- en plantensoorten. Met een gerichte en doordachte inrichting van de zones rondom het kolenspoor kunnen dan weer waardevolle leefgebieden ontwikkeld of versterkt worden.
Om die ecologische inpassing zo doordacht en duurzaam mogelijk te kunnen doen, werd in een samenwerking tussen het Provinciaal Natuurcentrum en studiebureau Landmax een ecologische inpassingsstudie uitgewerkt. De resultaten en aanbevelingen van die studie worden integraal verwerkt in het realisatieplan van de fietssnelweg.
Voor het F75-tracé van Genk naar As leidde die ecologische studie onder meer tot volgende maatregelen:
- Een ecogeleiding langs de fietssnelweg van Genk tot in As om te voorkomen dat kwetsbare diersoorten op de fietssnelweg zouden komen.
- Herpetotunnels en amfibietunnels onder de fietssnelweg, zo kunnen kwetsbare diersoorten veilig oversteken.
- Vleermuisvriendelijke verlichting (amberkleurig, stuurbaar, gedimd in de nachturen, specifieke armaturen …).
- Een grote tunnel voor zoogdieren, onder meer bedoeld voor het veilig laten passeren van bijvoorbeeld schapen die ingezet worden in begrazingsprojecten.
- De creatie van meer zonbeschenen zones (mantelzoomvegetatie) naast de fietssnelweg voor zonminnende soorten (zoals de gladde slang)
- Het behoud van de oude steenslag op de spoorzate in dit gebied zodat het leefgebied van specifieke planten en diersoorten behouden blijft.
- Het aanleggen van takkenrullen op verantwoorde plaatsen om kwaliteitsvol leefgebied te creëren voor onder meer de gladde slang.
- Het behoud van waardevolle bomen en het doelgericht creëren van bijkomende boszones en open zones in bestaande bosstructuren ter bevordering van het leefgebied van specifieke soorten.
Op termijn worden in het tracé ook twee bovenlokale ecoducten voorzien. Die kaderen in een internationale visie waarbij ecologisch waardevolle leefgebieden op Europees niveau met mekaar verbonden worden. Met deze ingrepen wordt de versnippering van de natuur tegengegaan en ontstaan grotere aaneengesloten gehelen met een hoge natuurwaarde.
Om na de realisatie al deze ingrepen duurzaam te behouden en zich verder te laten ontwikkelen, wordt een natuurbeheervisie uitgewerkt in samenspraak met alle ecologische actoren.
Infrastructuur Genk
1. Unieke fietstunnel aan de Hengelhoefstraat
De kruising van de Hengelhoefstraat met de Seinhuisstraat is een belangrijk knooppunt van verschillende fietsroutes. Het gaat om een erg druk kruispunt met veel vrachtwagenintensiteiten in deze industriezone. Om de veiligheid van de fietsers te waarborgen én om de mobiliteit in dit gebied vlotter te laten verlopen, is er gekozen om een fietstunnel te realiseren.
De fietstunnel van zo’n 60 meter lang zorgt ervoor dat de fietssnelweg vanop de Hermeslaan veilig onder de Hengelhoefstraat doorloopt en aantakt op de fietssnelweg die langs de Seinhuisstraat loopt. Aan de Hermeslaan komt een recht fietspad in dalende lijn dat zo de tunnel induikt. In de oksel tussen de Seinhuisstraat en de Hengelhoefstraat wordt het fietspad in spiraalvorm tot aan de tunnel gebracht. Hier ontstaat een unieke fietstunnel waarvan de architectuur herinnert aan de vroegere mijnschachten. Binnen de spiraalvorm wordt een pleinfunctie gecreëerd die ook als waterbuffer dient. Door ook in de bovenbouw van de fietstunnel te werken met architecturale elementen, zal de fietstunnel een belangrijk landmark worden binnen het project van de fietssnelweg Kolenspoor. Uniek in Limburg.
2. Beveiligd kruispunt Mercuriuslaan – Hermeslaan
De fietssnelweg passeert het kruispunt tussen de Mercuriuslaan en de Hermeslaan in Genk-Noord. Hier wordt ook de connectie gelegd met de fietssnelweg F76. Aangezien het hier om een druk kruispunt gaat, maar eveneens een smal kruispunt dat snel aantakt op de brug over de spoorweg, worden er extra beveiligingsingrepen op dit kruispunt voorzien. Een lichtenregeling moet het veilig en vlot oversteken van zowel het fietsverkeer als het auto- en vrachtwagenverkeer mogelijk maken. Ook het wegdek bij de oversteekplaats wordt vernieuwd en verbeterd.
3. Vernieuwde aantakking Arbeidsstraat
Enkele jaren geleden werd de aantakking van het fietspad langs de Guillaume Lambertlaan ter hoogte van de Arbeidsstraat vernieuwd. Met de aanleg van de fietssnelweg Kolenspoor zal die aantakking onderaan de brug licht aangepast worden. Die aanpassing zorgt ervoor dat de zichtbaarheid voor de fietsers verbetert. Dat is noodzakelijk omdat de fietssnelweg wel wat fietsverkeer genereert dat direct vanonder de brug passeert. Een verhoogde zichtbaarheid moet fietsongevallen hier vermijden. Er wordt een connectie voorzien van de fietssnelweg met de Arbeidsstraat, zodat ook de schoolgaande jongeren van de nabijgelegen scholen de fietssnelweg vlot en veilig kunnen bereiken.
Even verderop ter hoogte van de Frans Allardstraat komt eveneens een aantakking van de fietssnelweg met de omgevende woonwijk. Tussen de volkstuintjes door wordt deze nieuwe aantakking gerealiseerd.
4. Volkstuintjes
Langsheen de Arbeidsstraat bevinden zich een 60-tal volkstuintjes. De fietssnelweg loopt achter deze tuintjes door. Er is enkel een directe impact van de volkstuintjes ter hoogte van de aantakking aan de zijde van de Guillaume Lambertlaan en bij de aantakking naar de Frans Allardstraat. Verder is er geen directe impact van de fietssnelweg op dit gebied. Wel is het zo dat de stad Genk de realisatie van de fietssnelweg Kolenspoor zal aangrijpen om ook de zone van de volkstuintjes op te waarderen, in dialoog met de volkstuiniers en de wijkwerking.
5. Veilige oversteek Duinenlaan
Vlakbij het stadion van KRC Genk passeert de fietssnelweg de Duinenlaan. Bovendien takken in deze zone de fietspaden langs de Duinenlaan aan op de fietssnelweg. Om de veiligheid op deze kruising te verhogen zal hier een lichtenregeling worden geïnstalleerd. Die lichtenregeling moet ervoor zorgen dat aankomende fietsers op een veilige manier hier de Duinenlaan kunnen kruisen.
Bijkomend worden de fietspaden voor het stadion van KRC Genk voorzien van een nieuwe toplaag zodat in heel deze sportieve zone de plaats voor de fietser verduidelijkt en veiliger wordt.
Infrastructuur As
1. Kruising met de Steenweg N723
Op de grens van Genk en As kruist de fietssnelweg de Steenweg. Het gaat hier om een gewestweg in beheer van het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV). In de eerste fase zal AWV tegelijk met de realisatie van de fietssnelweg de kruising beveiligen met een lichtenregeling. Die lichtenregeling moet een veilige oversteek van de fietser op deze drukke verbindingsweg mogelijk maken. In een latere fase wordt op Vlaams niveau de realisatie van een ongelijkgrondse kruising in combinatie met een ecopassage voor deze zone onderzocht.
2. Kruising met de Bilzerweg N730
Het gaat om een gewestweg in beheer van het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV). In de eerste fase zal AWV tegelijk met de realisatie van de fietssnelweg deze kruising beveiligen met een lichtenregeling. Die lichtenregeling moet een veilige oversteek van de fietser op deze drukke verbindingsweg mogelijk maken. In een latere fase wordt op Vlaams niveau de realisatie van een ongelijkgrondse kruising in combinatie met een ecopassage voor deze zone onderzocht.
Timing
De realisatie van de fietssnelweg F75 Kolenspoor Genk-As start in de zomer van 2024. In de maanden juni en juli worden voorbereidende werken uitgevoerd, voornamelijk door de nutsmaatschappijen. Aansluitend in augustus start de aannemer met de effectieve aanlegwerken. Door op verschillende locaties verspreid over het traject tegelijk te werken, wordt de werkduur en de hinder zo minimaal mogelijk gehouden. In totaal zullen de werken ongeveer een jaar duren, tenzij bijzonder ongunstig weer voor vertraging zou zorgen.
De werken worden zo duurzaam mogelijk uitgevoerd, met optimaal respect voor de ecologische waarden in dit gebied. Zo wordt er onder meer zo weinig mogelijk afvoer van bestaande materialen voorzien. De aanwezige spoorbedding wordt op de site zelf verwerkt tot fundering voor het fietspad. Op die manier wordt de af- en aanvoer van materialen zoveel mogelijk beperkt. Ook de werkbreedte wordt zo smal mogelijk gehouden om geen extra druk op het omgevende landschap te leggen. Bijkomende maatregelen zoals het gebruik van bodemplaten (opdat de onderliggende bodem niet verdicht zou worden) en het beperken van belichting in de werfzones … onderstrepen de extra aandacht die naar de natuur gaat binnen dit project.
De communicatie rond het project wordt zo goed mogelijk uitgerold. Op die manier kunnen bijvoorbeeld tijdelijke hinderaspecten vlot en tijdig gecommuniceerd worden. De provincie werkt nauw samen met onder meer de stad Genk en de gemeente As. Beide lokale partners zorgen er ook voor dat lokale ontwikkelingsprojecten (zoals de ontwikkeling van de stationsite in As en de aanpassing van de fietsinfrastructuur elders in Genk-Noord) nauw aansluiten op het realisatieproces van de fietssnelweg Kolenspoor.
Bewegwijzering
Meteen bij de realisatie van de fietssnelweg tussen Genk en As wordt ook een uitgebreid bewegwijzeringsplan uitgerold. Op die manier zal de fietssnelweg bij de openstelling prima functioneren als leidraad die de fietser tot op bijzondere omgevingsplekken brengt. In de directe nabijheid van de fietssnelweg liggen onder meer LABIOMISTA, KRC Genk, Thor Park, de Klaverberg en het station van As. De bewegwijzering geeft ook andere verderop gelegen zones aan zoals C-mine, het centrum van Genk of de Teut. Ook de connecties met andere functionele fietsroutes zullen duidelijk in beeld gebracht worden.
Vragen?
Heb je vragen over de fietssnelweg F75? Dan kan je terecht bij de provinciale afdeling Mobiliteit: mobiliteit@limburg.be.
